Boşanma Davalarında Süreç Nasıl İşler? Sıkça Sorulan Sorular

Boşanma Davalarında Süreç Nasıl İşler?

Boşanma, yalnızca eşler arasındaki duygusal bağın sona ermesi değil, aynı zamanda hukuki sonuçlar doğuran ciddi bir süreçtir. Türk Medeni Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca yürütülen boşanma davaları, tarafların haklarını, mal rejimini, çocukların velayetini ve nafaka yükümlülüklerini kapsar. Bu nedenle boşanma sürecinin doğru anlaşılması, hak kaybı yaşanmaması açısından büyük önem taşır.

1. Boşanma Sebepleri Nelerdir?

Türk Medeni Kanunu’na (TMK) göre boşanma sebepleri iki ana başlık altında toplanır:

a) Özel (Mutlak) Boşanma Sebepleri:

Bu sebepler gerçekleştiğinde hâkimin boşanma kararı verme zorunluluğu vardır:

• Zina (Aldatma) – TMK m.161

• Hayata Kast, Kötü Muamele, Onur Kırıcı Davranış – TMK m.162

• Suç İşleme ve Haysiyetsiz Yaşam Sürme – TMK m.163

• Terk – TMK m.164

• Akıl Hastalığı – TMK m.165

b) Genel (Nisbi) Boşanma Sebebi:

• Evlilik birliğinin temelden sarsılması (Şiddetli geçimsizlik) – TMK m.166
  Taraflar arasında sürekli kavga, güvensizlik veya iletişimsizlik varsa bu maddeye dayanılarak dava açılabilir.

2. Anlaşmalı ve Çekişmeli Boşanma

Anlaşmalı Boşanma (TMK m.166/3):

• Evlilik en az 1 yıl sürmüş olmalıdır.

• Taraflar boşanma, mal paylaşımı, nafaka, velayet ve tazminat gibi tüm konularda uzlaşmalı ve bunu yazılı bir protokolle mahkemeye sunmalıdır.

• Tarafların duruşmada bizzat hazır bulunmaları gerekir.

Avantajları:

• Süreç daha hızlıdır (genellikle tek celsede sonuçlanır).

• Dava masrafları ve duygusal yıpranma daha az olur.

Çekişmeli Boşanma:

• Evliliğin süresi önemli değildir.

• Taraflar boşanma gerekçesi, çocukların velayeti, nafaka, maddi-manevi tazminat konularında uzlaşamaz.

• Tanık dinlenmesi, delil sunumu ve karşılıklı savunmaların yapılması gerekir.

Süreç daha uzun ve karmaşıktır. Davalar ortalama 1 ila 3 yıl sürebilir.

3. Boşanma Davası Açma Süreci

a) Dava Dilekçesinin Hazırlanması:

Boşanma davası, eşlerden birinin yerleşim yerindeki Aile Mahkemesi’nde açılır. Dilekçede boşanma nedeni ve talepler (velayet, nafaka, tazminat vb.) açıkça belirtilmelidir.

b) Harç ve Masraflar:

Dava açılırken başvuru harcı, peşin harç ve gider avansı ödenmelidir. Yargılama süresince tanık, bilirkişi ve tebligat giderleri de ortaya çıkabilir.

c) Tebligat Süreci:

Dilekçe karşı tarafa tebliğ edilir. Karşı taraf, süresi içinde cevap dilekçesi sunar. Ardından ön inceleme ve tahkikat aşamasına geçilir.

d) Ön İnceleme Duruşması:

Mahkeme tarafları dinler, uyuşmazlık konularını belirler ve uzlaştırma teklif eder. Eğer uzlaşma sağlanamazsa delil sunma aşamasına geçilir.

e) Delil Toplama ve Tanık Dinleme:

Tarafların sunduğu belgeler, tanık beyanları ve gerekiyorsa bilirkişi raporları dosyaya eklenir.

f) Karar:

Hakim, tüm delilleri değerlendirerek boşanmanın gerçekleşip gerçekleşmeyeceğine, nafaka, velayet ve tazminat konularına karar verir.

4. Boşanmanın Sonuçları

a) Velayet:

Çocuk varsa, velayeti kimin alacağı kararlaştırılır. Mahkeme, çocuğun yüksek yararını dikkate alır. Genellikle küçük çocuklarda anneye velayet verilir; ancak her dosya özelinde farklı kararlar çıkabilir.

b) Nafaka:

• Tedbir nafakası: Dava sürecinde geçici olarak bağlanır.

• Yoksulluk nafakası: Boşanma sonrası yoksulluğa düşecek olan eşe ödenir.

• İştirak nafakası: Velayeti almayan eşin çocuğa ödediği nafakadır.

c) Maddi ve Manevi Tazminat:

Boşanmada kusurlu olan eşten, diğer eş lehine tazminat talep edilebilir.

d) Mal Rejimi:

Evlilik süresince edinilen malların paylaşımı yapılır. 01.01.2002 sonrası evliliklerde yasal mal rejimi “edinilmiş mallara katılma rejimi”dir. Aksi kararlaştırılmadıysa bu sistem uygulanır.

5. Boşanma Kararının Kesinleşmesi

Mahkemenin boşanma kararı tek başına yeterli değildir. Kararın kesinleşme şerhi alınmadan nüfusa işlenemez ve yeni evlilik yapılamaz. Taraflardan biri kararı tüst mahkemeye taşırsa süreç uzayabilir.

6. Sıkça Sorulan Sorular

Boşanma davası ne kadar sürer?

Anlaşmalı boşanmalar genellikle 1-2 ayda sonuçlanırken, çekişmeli davalar 1-3 yıl sürebilir.

Boşanmak için mutlaka avukat tutmak gerekir mi?

Hayır, ancak süreç karmaşık olduğu için bir avukatla ilerlemek hak kayıplarını önler.

Boşanma davasında tanıklar önemli midir?

Evet. Tanık beyanları, özellikle çekişmeli davalarda belirleyici olabilir.

Boşanma sonrası çocukla görüş hakkı nasıl belirlenir?

Velayeti alamayan eş için mahkeme belirli gün ve saatlerde kişisel ilişki kurma hakkı tanır.

Sonuç

Boşanma süreci, yalnızca iki kişinin ayrılığı değil; ekonomik, sosyal ve psikolojik sonuçlar doğuran bir hukuk sürecidir. Anlaşmalı veya çekişmeli olsun, her boşanma davası dikkatle yürütülmelidir. Velayet, nafaka, mal paylaşımı gibi konular uzmanlık gerektirir. Bu nedenle profesyonel destek almak, hem hak kaybı yaşanmaması hem de sürecin daha sağlıklı ilerlemesi adına önemlidir.

Referanslar

• Türk Medeni Kanunu (4721 Sayılı Kanun)

• 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu

• Yargıtay İçtihatları

• T.C. Anayasası – Aile ve Çocuk Hakları ile ilgili maddeler

Uyarı Notu

Bu internet sitesinde yer alan bilgiler avukat ve müvekkil ilişkisi oluşturmaya yönelik değildir ve böyle bir davet olarak dikkate alınmamalıdır. Hizmetlerimizin kapsamı ve çalışma şartları hakkında bilgi almayı istemeniz halinde, sitemizdeki iletişim kanallarından herhangi birini kullanarak bizlerle iletişime geçebilirsiniz.İş Hukuku Nedir? Çalışanların ve İşverenlerin Hakları Nelerdir?